Ο Μάρτης πήρε το όνομά του από το λατινικό όνομα του Θεού ¨Αρη (Mars). O Μάρτης είναι ο τρίτος μήνας κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Κατά το ρωμαϊκό ημερολόγιο το έτος άρχιζε από το Μάρτιο και συνεπώς ήταν ο πρώτος μήνας.
Λόγω του ευμετάβλητου του καιρού, ο λαός με τις παροιμίες του τον ονομάζει « γδάρτη, παλουκοκάφτη, πεντάγνωμο, καρβουνιάρη , διπρόσωπο».
Είναι ο μήνας των χελιδονιών και ο πρώτος της ¨Ανοιξης. Η λαϊκή φαντασία αποδίδει την αστάθεια του καιρού στον άστατο χαραχτήρα του.
Το ποίημα της Ρίτας Μπούμη για το Μάρτη είναι χαρακτηριστικό:
Τον γνωρίζετε το Μάρτη,
τον τρελό και τον αντάρτη;
Ξημερώνει και βραδιάζει
κι εκατό γνώμες αλλάζει.
Βάζει η μάνα του μπουγάδα,
σχοινί δένει στη λιακάδα,
τα σεντόνια της ν’ απλώσει,
μια χαρά να τα στεγνώσει.
Νά που ο Μάρτης μετανιώνει
και τα σύννεφα μαζώνει
και να μάσει η μάνα τρέχει
τα σεντόνια, γιατί βρέχει!
Νά ο ήλιος σε λιγάκι,
φύσηξε το βοριαδάκι,
κι η φτωχή γυναίκα μόνη
τα σεντόνια ξαναπλώνει.
Μια βροντή κι ο ήλιος χάθη
μες στης συννεφιάς τα βάθη,
ρίχνει και χαλάζι τώρα,
ποποπό, τι άγρια μπόρα!
Ώς το βράδυ φορές δέκα
άπλωσε η φτωχή γυναίκα
την μπουγάδα, κι όρκο δίνει
Μάρτη να μην ξαναπλύνει.
Σύμφωνα με μια παράδοση ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες. Μια όμορφη και μια άσχημη. Το βράδυ κοιμάται ανάμεσά τους. ¨Όταν γυρίζει από τη μεριά της όμορφης χαίρεται και κάνει ηλιόλουστες μέρες. ¨Όταν γυρίζει από τη μεριά της άσχημης ,τη βλέπει και από το κακό του «χειμωνιάζει και βρέχει».
http://xaroumenes-istories.blogspot.gr/2013/03/blog-post_3.html